Restrukturyzacja

Restrukturyzacja firmy jednoosobowej [Kompletny Przewodnik]

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) w sytuacji zagrożenia niewypłacalnością (lub niewypłacalności) mogą zdecydować się na otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Z tego artykułu dowiesz się, czym jest restrukturyzacja firmy jednoosobowej, jakie są przyczyny wzrostu jej popularności, jakie niesie za sobą korzyści, i wiele więcej! Czytaj dalej!

Co to jest restrukturyzacja firmy jednoosobowej?

Restrukturyzacja definiowana jest jako postępowanie służące uniknięciu ogłoszenia upadłości przez umożliwienie przedsiębiorcy restrukturyzacji zadłużenia (poprzez zawarcie układu z wierzycielami) i poprawę płynności finansowej. Więcej o restrukturyzacji przeczytasz tutaj: Wstęp do restrukturyzacji.

Zdolność restrukturyzacyjną tj. zdolność do otwarcia i prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego posiadają m. in. przedsiębiorcy, w tym zarówno jednoosobowe firmy (tj. osoby fizyczne podlegające rejestracji w CEIDG), jak i spółki.

Przeczytaj również: Restrukturyzacja Spółki [Kompletny Przewodnik]

W polskim porządku prawnym przewidziane są 4 rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych: 

  1. postępowanie o zatwierdzenie układu, 
  2. przyspieszone postępowanie układowe,
  3. postępowanie układowe,
  4. postępowanie sanacyjne. 

Dlaczego restrukturyzacja może okazać się kluczowa dla przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością? 

Postępowanie restrukturyzacyjne daje przestrzeń na znalezienie porozumienia z wierzycielami dotyczącego spłaty przysługujących ich wierzytelności (ale także karencji w spłacie, prolongowania czasu spłaty wierzytelności, umorzenia należności ubocznych, w tym odsetek, czy nawet umorzenia części należności głównej). 

Jednocześnie, poprzez prawidłową diagnozę przyczyn powstania trudnej sytuacji finansowej oraz wypracowanie, a także wdrożenie właściwych środków restrukturyzacyjnych, postępowanie restrukturyzacyjne pozwala na reorganizację firmy w obszarze: 

  1. kosztowym (np. przez zmniejszenie zatrudnienia czy wypowiedzenie kosztownych umów),
  2. biznesowym (np. przez zmianę strategii biznesowej, wdrożenie właściwych działań marketingowych, czy nawiązanie strategicznych umów),
  3. organizacyjnym (np. poprzez oddelegowanie części zadań, zatrudnienie specjalistów itd.). 

Przyczyny zwiększonego zainteresowania restrukturyzacją firmy jednoosobowej

Tytułem wstępu należy wskazać, że “trendy” co do restrukturyzacji są jednoznaczne. Niniejszy artykuł piszę w listopadzie 2024 roku, w którym ujawniono (w analizach MGBI) informację o wzroście, miesiąc do miesiąca, do 361 (tj. o 42 %) otwartych postępowań restrukturyzacyjnych w październiku 2024 roku względem września 2024 roku. 

Powodów tego stanu rzeczy jest wiele, rosnące obciążenia publicznoprawne, zatory płatnicze czy prognozowana, a od 2025 roku, podwyżka cen energii elektrycznej. Poniżej autor artykułu zwraca uwagę na szczególnie popularne okoliczności podnoszone przez przedsiębiorców dla uzasadnienia swojej sytuacji finansowej.

Globalne i krajowe kryzysy: Pandemia COVID-19 oraz wojna na Ukrainie znacząco wpłynęły na wiele aspektów gospodarczych, w tym na zainteresowanie procesami restrukturyzacyjnymi w firmach jednoosobowych. Skutki powyższych wydarzeń były szczególnie doniosłe na krótko po ich wybuchu, niemniej odcisnęły one swoje trwałe piętno na przedsiębiorstwach jednoosobowych. 

Warto zauważyć, że zdarzenia nieprzewidziane zawsze przyczyniają się do zwiększenia niepewności oraz godzą w szczególności w przedsiębiorstwa najmniejsze - które nie posiadają odpowiednich fos ekonomicznych (co w biznesie oznacza przewagi kosztowe, efekty sieciowe, wysokie tempo inwestycji, skalę działalności, czy znaczne zapasy i inne aktywa). 

Oto kilka kluczowych punktów, które pokazują, jak wymienione powyżej wydarzenia przyczyniły się do wzrostu zainteresowania restrukturyzacją (co można potraktować w dużej mierze jako lekcję na swój sposób uniwersalną i odnieść ją do wydarzeń mogących wyniknąć w przyszłości):

  1. Pandemia COVID-19 spowodowała nagły spadek przychodów wielu firm z różnych sektorów, szczególnie w branżach takich jak turystyka, gastronomia czy handel detaliczny. W rezultacie wiele przedsiębiorstw zaczęło szukać rozwiązań, które pomogłyby im przetrwać kryzys, w tym procesów restrukturyzacyjnych.
  2. Zaburzenia łańcuchów dostaw: Konflikt na Ukrainie oraz pandemia spowodowały liczne zakłócenia w dostawach. Firmy zaczęły dostrzegać potrzebę optymalizacji swoich łańcuchów dostaw i dostosowania modeli biznesowych.
  3. Zmiany w regulacjach prawnych i finansowych: W odpowiedzi na kryzys COVID-19 wiele rządów wprowadziło programy wsparcia dla przedsiębiorstw, które mogą wymagać restrukturyzacji, aby skorzystać z dostępnych funduszy. Podobnie, w kontekście wojny na Ukrainie, zmiany w regulacjach dotyczących sankcji i handlu mogły skłonić firmy do przemyślenia swoich strategii.
  4. Wzrost kosztów operacyjnych: Wzrost cen surowców i kosztów transportu związany z konfliktami geopolitycznymi oraz skutkami pandemii zmusił wiele firm do przemyślenia efektywności swoich operacji, co mogło skłonić je do rozważenia procesów restrukturyzacyjnych.
  5. Przyspieszenie cyfryzacji: Oba kryzysy przyczyniły się do przyspieszenia cyfryzacji w wielu firmach, co wymagało zmian w organizacji i strukturze zatrudnienia, co z kolei prowadziło do procesów restrukturyzacyjnych w celu dostosowania się do nowej rzeczywistości.
  6. Zarządzanie ryzykiem: Obserwując skutki pandemii oraz wojny, firmy zaczęły bardziej inwestować w zarządzanie ryzykiem, co często wiązało się z koniecznością przemyślenia swoich strategii i struktury organizacyjnej.

Te czynniki sprawiły, że restrukturyzacja stała się istotnym narzędziem dla firm, które pragną dostosować się do zmieniającego się otoczenia rynkowego i przetrwać w obliczu niepewności gospodarczej. Restrukturyzacja stanowi przy tym przestrzeń pozwalającą na wypracowanie porozumienia z wierzycielami oraz reorganizację przedsiębiorstwa. 

Wpływ zmian prawno-podatkowych: 

1 stycznia 2022 roku wszedł w życie tzw. “Polski ład”, który stanowił rewolucyjną wręcz zmianę w przepisach podatkowych. 

Nie wchodząc w szczegóły tamtych regulacji (szeroko krytykowanych przez przedsiębiorców), trzeba byłoby bowiem poświęcić im odrębny artykuł, który równie szybko mógłby się zdezaktualizować w otoczeniu prób wypracowania zmian w ów ustawach, zwracam uwagę na fakt ryzyka regulacyjnego dla prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej, gdzie wprowadzenie określonej normy prawnej może zachwiać dotychczasowym modelem biznesowym.  

Korzyści płynące z restrukturyzacji firmy jednoosobowej

Ochrona majątku osobistego, wstrzymanie egzekucji: Należy pamiętać, że przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie posiada wyodrębnionego, od osobistego, majątku firmowego. 

Jeśli właścicielem domu jest “Jan Kowalski” majątek ten jest zarówno jego prywatnym, jak i firmowym, co oznacza, że w razie niepowodzeń biznesowych i egzekucji, wierzyciele (w ogromnym uproszczeniu!!) będą mogli domagać się sprzedaży domu celem zaspokojenia wierzytelności. 

To także może Cię zainteresować: Restrukturyzacja a prywatne długi przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą

Jednym z ważniejszych skutków otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest zawieszenie egzekucji z mocy prawa. Powyższe oznacza, iż z dniem otwarcia postępowania komornik nie ma prawa prowadzić egzekucji w dalszym ciągu. Inaczej rzecz ma się do już dokonanych zajęć, o których uchylenie można wnioskować. 

Utrzymanie kluczowych umów: Po otwarciu postępowania nadzorca układu (w kontekście PZU) może przygotować spis umów o podstawowym znaczeniu dla przedsiębiorstwa Dłużnika, które z mocy prawa nie będą mogły zostać wypowiedziane. Powyższe dotyczy kredytów, leasingów a nawet umów o współpracy. 

Główne etapy procesu restrukturyzacji

Wybór doradcy restrukturyzacyjnego: To punkt kluczowy. Odpowiedni wybór doradcy restrukturyzacyjnego na nadzorcę układu (w kontekście PZU) może mieć kluczowe znaczenie, a to z uwagi na odmienne częstokroć podejście tychże do zakresu swoich obowiązków. Niezależnie, wychodzę z założenia, że konieczność stanowi zapoznanie się z rekomendacjami doradcy, informacjami na stronie, opisem członków zespołu, gdzie szczególną uwagę należy kłaść na zawodowy charakter prowadzonej działalności (tak, aby nie płacić za pośrednictwo usług prawnych). 

Negocjacje z wierzycielami: Postępowanie restrukturyzacyjne trwa krótko, bo co do zasady 3 miesiące. W tym czasie należy wypracować porozumienie z wierzycielami, którzy uzewnętrzniają swoje stanowisko na przedstawionych kartach do głosowania za układem. Przeczytaj również nasz drugi artykuł, w którym znajdziesz informacje o zatwierdzeniu układu: Wszystko co musisz wiedzieć o postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Procedury sądowe: W razie uzyskania wymaganej większości głosów (zgodnie z treścią art. 119 pr. restr.) Dłużnik składa wniosek o zatwierdzenie przez Sąd przyjętego układu. Po wydaniu przez Sąd postanowienia o zatwierdzeniu układu, Dłużnik będzie zobowiązany do realizacji układu pod groźbą uchylenia postanowienia.  Dowiedz się więcej o głosowaniu za układem: Głosowanie nad układem: kiedy układ w restrukturyzacji zostaje przyjęty.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych

Należy zdać sobie sprawę, że różne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych (postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe, postępowanie restrukturyzacyjne) dedykowane są przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą w zupełnie różnej sytuacji. Obecnie najwięcej miejsca poświęca się postępowaniu o zatwierdzenie układu, co nie powinno dziwić zważywszy na fakt jego powszechności. 

Wybór odpowiedniego - adekwatnego postępowania restrukturyzacyjnego jest absolutnie kluczowy i powinien stanowić wynik rekomendacji doradcy restrukturyzacyjnego, ale także możliwie w pełny sposób ujmować interes Dłużnika. 

W sytuacji, w której mamy do czynienia z małym przedsiębiorstwem z nieznaczną ilością wierzycieli, oraz którego wynik ekonomiczny zależy od zaangażowania właściciela, najlepszym rozwiązaniem może być otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu. 

W sytuacji, gdy znaczna część wierzytelności jest przedmiotem sporu sądowego (próg sporności wynosi 15 %), niemożliwe będzie otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu ani przyspieszonego postępowania układowego, wówczas wybór będzie optował między postępowaniem układowym a postępowaniem sanacyjnym. 

W tym ostatnim postępowaniu Dłużnik posiada zresztą najmniej “swobody”, albowiem kompetencje zarządcy są dużo dalej idące aniżeli nadzorcy układu czy nadzorcy sądowego. 

W podsumowaniu powyższych rozważań, wybór właściwego postępowania zawsze powinien być wynikiem wnikliwej analizy sytuacji przedsiębiorstwa Dłużnika i powinien odpowiadać zarówno przepisom prawa, okolicznościom oraz w możliwie pełny sposób odzwierciedlać oczekiwania klienta. 

Jak skutecznie przeprowadzić restrukturyzację?

Kluczowe elementy sukcesu: kluczy do sukcesu jest wiele, niemniej bardzo dużo zależy od podejścia Dłużnika i jego bezpośredniego zaangażowania w rozmowy z wierzycielami; realizacji zobowiązań po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (co stanowi konieczność do uzyskania przychylności ZUSu oraz Urzędu Skarbowego w głosowaniu); wiarygodności przedsiębiorcy (jeśli wcześniej już doszło do zawarcia porozumień czy układów, które nie zostały dochowane, wiarygodność ta będzie narażona na szwank). 

Współpraca z doradcą: współpraca z doradcą jest kluczowa o tyle, że od jakości przygotowanych dokumentów wstępnych a następnie nawiązania kontaktu i wypracowania porozumień z wierzycielami zależy bardzo wiele. Istotne jest zatem by Dłużnik miał przekonanie, że nadzorca lub inna osoba z biura nadzorcy, pozostaje do dyspozycji celem reagowania na bieżąco na przebieg postępowania. 

Przeczytaj także: Jak rozłożyć zadłużenie w ZUS na raty – poradnik dla przedsiębiorców

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Kiedy przedsiębiorca jednoosobowy powinien rozważyć restrukturyzację?

W sytuacji popadnięcia w stan zagrożenia niewypłacalnością - gdy przedsiębiorca nie posiada środków na realizację bieżących zobowiązań, bądź zdaje sobie sprawę z innych bieżących lub przyszłych zagrożeń dla biznesu. 

Czy restrukturyzacja wpływa na zdolność kredytową przedsiębiorcy?

Tak, restrukturyzacja może mieć wpływ na zdolność kredytową przedsiębiorcy, bowiem sama przez się oznacza minimum stan zagrożenia przedsiębiorcy niewypłacalnością. 

Jak długo trwa proces restrukturyzacji?

To zależy od rodzaju postępowania. Najkrótsze z postępowań trwa 3 miesiące. Faktycznie samo postępowanie, w razie przyjęcia układu, trwa znacznie dłużej (Sąd musi rozpoznać bowiem wniosek o zatwierdzenie układu). 

Jakie są koszty związane z restrukturyzacją?

Cena uzależniona jest od wielu czynników, w tym: 1) rodzaju postępowania, 2) ilości wierzycieli uczestniczących w postępowaniu, 3) rozmiaru i charakteru przedsiębiorstwa. Każda sprawa jest wyceniana przez kancelarię indywidualnie.

Czy każda firma jednoosobowa może przeprowadzić restrukturyzację?

Tak. Każda firma jednoosobowa może przeprowadzić proces restrukturyzacyjny. 

Jakie dokumenty są potrzebne do rozpoczęcia procesu restrukturyzacji?

Przede wszystkich dokumenty źródłowe dot. zobowiązań (umowy, faktury VAT, wezwania do zapłaty), dokumenty księgowe, dokumenty związane z prowadzoną działalnością. 

Jakie są alternatywy dla restrukturyzacji?

Inne opcje dla przedsiębiorców: celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości, proces restrukturyzacji należy poczytywać jako mogący wpłynąć na poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i faktycznie odwiedzenie przedsiębiorcy od procesu upadłościowego. 

Przed podjęciem decyzji o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, należy każdorazowo rozważyć:

  1. Negocjacje z wierzycielami: próba negocjowania warunków spłaty z wierzycielami, co może obejmować wydłużenie terminów płatności, umorzenie części zadłużenia lub inne elastyczne rozwiązania. Więcej o wierzycielach przeczytasz tutaj: Wierzyciel w restrukturyzacji: Wniosek o uchylenie układu
  2. Reorganizacja operacyjna: Zmiany w strukturze firmy, takie jak ograniczenie kosztów, zmiana strategii biznesowej albo redukcja zatrudnienia, co może pomóc w poprawieniu sytuacji finansowej bez formalnego postępowania restrukturyzacyjnego.

Podsumowanie

Restrukturyzacja to złożony proces, który wymaga starannego zaplanowania i odpowiedniego doradztwa. Kluczowymi elementami sukcesu są zaangażowanie przedsiębiorcy, współpraca z doradcą oraz skuteczna komunikacja z wierzycielami.

Jeżeli Twoja firma boryka się z problemami finansowymi, zachęcamy do skorzystania z usług naszej kancelarii, gdzie doświadczeni specjaliści chętnie pomogą w przeprowadzeniu kompleksowego procesu restrukturyzacyjnego. Odwiedź naszą stronę i skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak możemy Ci pomóc!

Zadzwoń teraz i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc

W ciągu 15 minutowej rozmowy wstępnie omówimy Twoją sytuację i przedstawimy możliwe scenariusze. Jeśli któryś z nich wyda ci się obiecujący, umówimy się na bezpłatną konsultację, po której będziemy mogli wycenić nasze działania.

Zadzwoń teraz: 506 125 902
Zadzwoń teraz i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc
Bezpłatna konsultacja