Wszystko co musisz wiedzieć o postępowaniu o zatwierdzenie układu

‍1.     WSTĘP.

1.1.  Omawiane w niniejszym artykule postępowanie restrukturyzacyjne – Postępowanie o zatwierdzenie układu (dalej także jako: „PZU”) jest jednym z czterech rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego, zdecydowanie najprostszym do otwarcia (do którego dochodzi po podpisaniu przez dłużnika umowy o sprawowanie nadzorca z doradcą restrukturyzacyjnym oraz sporządzeniu wymaganych prawem dokumentów: wstępnego planu restrukturyzacyjnego, spisu wierzytelności oraz bilansu dłużnika, a także najmniej sformalizowanym – czynnik sądowy pojawia się bowiem na samym końcu postępowania po złożeniu wniosku o zatwierdzenie układu (chyba, że procedowany jest wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia lub wniosek o uchylenie zajęć, ale tym zagadnieniom poświęcimy osobne wpisy).

1.2.  O pozostałych rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych pisaliśmy pokrótce w artykule poświęconym wyborze adekwatnego postępowania restrukturyzacyjnego, który dostępny jest pod adresem: https://www.restrukturyzacjekmr.com/blog/jak-wybrac-odpowiedni-rodzaj-postepowania-restrukturyzacyjnego. Niniejszy wpis stanowi przy tym początek serii poświęconej szerszemu opisowi każdego z postępowań restrukturyzacyjnych.

1.3.  Wracając, wskazuję, że z uwagi na opisywaną prostotę jego otwarcia, postępowanie o zatwierdzenie układu, wskutek nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego (dalej jako: „Pr. restr.”), która weszła w życie dnia 1 grudnia 2021 roku jest najchętniej wybieranym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego, a jego mechanizmy umożliwiają realną restrukturyzację przedsiębiorstwa (choć, co oczywiste, nie jest pozbawiona wad).

1.4.  Według danych zgromadzonych przez Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej (https://www.coig.com.pl/raporty) statystyki dotyczące ilości PZU w ostatnich latach wyglądają następująco:

·      w 2021 roku – 1 823 postępowań, w tym 1 600 postępowań o zatwierdzenie układu,

·      w 2022 roku – 2 379 postępowań, w tym 2 155 postępowań o zatwierdzenie układu

·      w 2023 roku – 4 244 postępowań, w tym 3 919 postępowań o zatwierdzenie układu,

·      w I kwartale 2024 roku - 1 166 postępowań, w tym 1 085 postępowań o zatwierdzenie układu.

1.5.  Niniejszy artykuł przedstawia zarys postępowania o zatwierdzenie układu ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu postępowania, roli dłużnika oraz nadzorcy układu w prowadzeniu postępowania, opisu sposobu przyjęcia układu przez wierzycieli, a także skutków zatwierdzenia układu dla dłużnika i wierzycieli.

2.     SKUTKI OTWARCIA POSTĘPOWANIA O ZATWIERDZENIE UKŁADU.

2.1.  Dniem otwarcia postępowania jest tzw. dzień układowy, zaś kluczowe skutki otwarcia postępowania mają miejsce od chwili obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (dalej jako: „KRZ”).

2.2.  Od tego momentu m. in.: obowiązuje zakaz wszczynania egzekucji; zawieszeniu ulegają postępowania egzekucyjne wszczęte przed dniem otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu; niedopuszczalne jest wypowiedzenie przez pożyczkodawcę lub leasingodawcę umów mających kluczowe znaczenie dla przedsiębiorstwa dłużnika (a ujętych na stosownej liście) takich jak leasingi, kredyty bankowe, pożyczki, umowy najmu czy dzierżawy.

2.3.  Ustawodawca wskazał w treści art. 189 ust. 2 Pr. restr., iż w postępowaniu o zatwierdzenie układu uznaje się, że skutki otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu powstają z dniem układowym, o którym mowa w art. 211 Pr. restr. Ta generalna zasada przyznająca kluczową rolę dniu układowemu nie jest jednak absolutna względem wszystkich czynności prawnych dłużnika, bowiem zakaz wypowiadania umów najmu lub dzierżawy (np. lokalu, w którym jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika) powstaje w dniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego – które nie zawsze jest dokonywane w tym samym dniu co faktyczne otwarcie postępowania. Unormowanie to ujęte w art. 256 ust. 1 Pr. restr. w następstwie odwołania z art. 226d Pr. restr. przewiduje niedopuszczalność wypowiedzenia istotnych umów, o których mowa powyżej (chyba, że dłużnik nie realizuje bieżących zobowiązań po dniu otwarcia postępowania).

3.     PRZEBIEG POSTĘPOWANIA O ZATWIERDZENIE UKŁADU.

3.1.  Po ustaleniu dnia układowego i dokonaniu stosownego obwieszczenia nadzorca układu, we współpracy z dłużnikiem, przygotowuje propozycje układowe dla wierzycieli. Ubocznie w tym miejscu zaznaczę, iż problematyka wierzytelności układowych w postępowaniu restrukturyzacyjnym została obszernie opisana w artykule, do którego lektury serdecznie Państwa zachęcam. https://www.restrukturyzacjekmr.com/blog/wierzytelnosci-ukladowe-w-postepowaniu-restrukturyzacyjnym

3.2.  Wracając, propozycje układowe są niezwykle istotne, albowiem wskazują na proponowany prze dłużnika sposób restrukturyzacji i polegać mogą na wydłużeniu terminu spłaty zobowiązań, karencji w ich spłacie, umorzeniu odsetek lub nawet należności głównej, likwidacji majątku Dłużnika – jednak bez skutku sprzedaży egzekucyjnej (czy też stosowanym znacznie rzadziej przekształceniu wierzytelności na udziały lub akcje itd., katalog jest otwarty).

3.3.  Istota propozycji układowych polega na tym, że w razie przyjęcia oraz zatwierdzenia układu, wchodzą one w miejsce dotychczasowych źródeł zobowiązań wyłącznie regulując kwoty i terminy spłaty rat układowych.

3.4.  Przed samym jednak rozesłaniem kart do głosowania obejmujących propozycje układowe oraz inne informacje dot. wierzytelności, dobrą praktyką jest wystosowanie do wierzycieli zawiadomień z notą prawną dot. postępowania oraz wezwaniem do udzielenia informacji o wysokości wierzytelności na dzień układowy itd. Taka praktyka pozwala nawiązać kontakt z wierzycielami już na samym początku postępowania (które bądź co bądź jest niezwykle krótkie) co może być kluczowe także w kontekście poznania stanowiska wierzyciela w przedmiocie akceptowalnych do przyjęcia propozycji układowych i daje pole do ich wynegocjowania z większością. Z mocy prawa zaś, o otwarciu postępowania należy zawiadomić właściwą izbę administracji skarbowej, właściwy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a także organów egzekucyjnych, względem których powzięto informację, iż prowadzą postępowania egzekucyjne przeciwko dłużnikowi. Na podstawie zebranych informacji, nadzorca układu aktualizuje spis wierzytelności i zbiera głosy wierzycieli w systemie teleinformatycznym.

3.5.  Nadzorca układu ma obowiązek dostarczyć wierzycielom karty do głosowania oraz szczegółowe informacje dotyczące sposobu głosowania i propozycji układowych najpóźniej trzy tygodnie przed złożeniem wniosku o zatwierdzenie układu. Jest to kluczowy moment w procesie restrukturyzacyjnym, ponieważ umożliwia wierzycielom odpowiednią analizę przesłanie dokumentacji oraz przygotowanie się do głosowania nad proponowanym układem. Wierzyciel może uczestniczyć w głosowaniu – oddać głos ZA lub PRZECIWKO układowi, albo w głosowaniu w ogóle nie uczestniczyć (jednakże wtedy i tak będzie objęty skutkiem układu w razie jego przyjęcia). W praktyce wierzyciele podejmują decyzję na podstawie swojego stosunku do Dłużnika, przekonania co do możliwości wywiązania się z przedstawionych propozycji, ale także badają korzyść płynącą dla nich z przyjęcia układu lub jego nieprzyjęcia (np. wierzyciel dojdzie do przekonania, że znacznie szybciej i w większym stopniu zaspokoi się z majątku Dłużnika w sytuacji nieprzyjęcia układu i wszczęcia egzekucji).  

3.6.  Warto zwrócić szczególną uwagę na wierzytelności publicznoprawne, bowiem w przypadku, gdy są one częścią układu, do dokumentów dołączany jest również test prywatnego wierzyciela. Test ten ma na celu ocenę czy warunki proponowane przez dłużnika spełniają kryteria, które byłyby akceptowalne dla prywatnego wierzyciela w podobnej sytuacji.

3.7.  Dbałość o dochowanie tych terminów i prawidłowe sporządzenie dokumentacji jest niezwykle istotna dla prawidłowego przebiegu postępowania oraz dla zabezpieczenia interesów wszystkich podmiotów zaangażowanych w proces restrukturyzacyjny.

4.     PROCEDURA PRZYJĘCIA UKŁADU W POSTĘPOWANIU O ZATWIERDZENIE UKŁADU.

4.1.  Procedura przyjęcia układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym odbywa się na różnych zasadach – w zależności od sposobu głosowania. Wierzyciele mogą bowiem głosować nad przyjęciem układu jednolicie lub w poszczególnych grupach obejmujących tzw. kategorie interesu, jeżeli zostali na nie podzieleni.

4.2.  Ustawodawca w treści art. 119 Pr. restr. przewidział odmienne od siebie procedury
i sposoby przyjęcia układu. Do stwierdzenia, że układ został przyjęty przy głosowaniu propozycji nieprzewidujących podziału wierzycieli na kategorie interesów (grupy) potrzebne jest jednoczesne osiągnięcie zarówno większości osobowej jak i kapitałowej.

4.3.  Układ zostaje przyjęty, jeśli za jego przyjęciem głosuje większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, a suma ich wierzytelności stanowi co najmniej dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności przysługujących wierzycielom, którzy oddali ważny głos.

4.4.  Jeśli zaś głosowanie nad układem przeprowadzane jest w grupach wierzycieli (tj. wierzyciel dokonał podziału wierzycieli np. na 3 grupy biorąc pod uwagę kryterium kwotowe: do 10 000,00 zł, od 10 000,00 zł do 100 000,00 zł, powyżej 100 000,00 zł) obejmujących różne kategorie interesów, układ zostaje przyjęty, jeśli w każdej z grup większość głosujących wierzycieli, których wierzytelności stanowią co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności w danej grupie, zagłosuje za przyjęciem układu. Ten wariant pozwala na bardziej zróżnicowane podejście, uwzględniające specyficzne interesy poszczególnych grup wierzycieli, na przykład banków, dostawców czy pracowników.

4.5.  Układ może zostać przyjęty nawet jeśli nie uzyska wymaganej większości w niektórych grupach wierzycieli, pod warunkiem, że wierzyciele posiadający łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności ogółem zagłosowali za przyjęciem układu, a wierzyciele z grup, które były przeciwne układowi, zostaną zaspokojeni w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Ten wariant stanowi mechanizm zabezpieczający, który umożliwia przyjęcie układu nawet w sytuacji, gdy nie uda się uzyskać jednomyślności wszystkich grup wierzycieli, pod warunkiem zapewnienia im odpowiedniego poziomu zaspokojenia.

4.6.  Odmienną instytucją jest układ częściowy, o którym stanowią przepisy art. 180-188 Pr. restr., a który dopuszcza możliwość złożenia propozycji układowych dotyczących wyłącznie niektórych zobowiązań dłużnika, a których restrukturyzacja ma istotny wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa dłużnika. Zawarcie układu tylko z istotnymi wierzycielami, bez ingerowania w bieżące funkcjonowanie przedsiębiorstwa dłużnika, może okazać się korzystne dla dużych podmiotów o skomplikowanej strukturze finansowania. Dłużnik może wówczas złożyć propozycje układowe dotyczące jedynie niektórych zobowiązań, których restrukturyzacja ma istotny i zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa dłużnika. Należy jednak pamiętać, że sąd może odmówić zatwierdzenia układu częściowego
w przypadku niezgodności z prawem określonych we wniosku o zatwierdzenie układu częściowego kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem.

5.     WNIOSEK O ZATWIERDZENIE UKŁADU I SĄDOWY ETAP POSTĘPOWANIA.

5.1.  W razie przyjęcia układu, Dłużnik składa formalny wniosek do Sądu o jego zatwierdzenie.

5.2.  Jest to niezbędny krok, aby uchwalony przez wierzycieli układ mógł zyskać moc prawną. Wniosek ten musi być złożony do właściwego sądu restrukturyzacyjnego za pomocą systemu teleinformatycznego (KRZ). Wniosek o zatwierdzenie układu, będący pismem procesowym, musi spełniać wszystkie przewidziane prawem wymagania formalne unormowane w treści art. 219 Pr. restr. oraz zawierać sprawozdanie.

5.3.  Wniosek o zatwierdzenie układu wszczyna sądowy etap postępowania o zatwierdzenie układu. Po złożeniu wniosku, sąd ma obowiązek wydać postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu w terminie dwóch tygodni (z zachowaniem tego terminu bywa zupełnie różnie).

5.4.  Sąd restrukturyzacyjny może wydać postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu, po którego uprawomocnieniu dochodzi do zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego lub odmówić zatwierdzenia układu, jeżeli narusza on prawo, w szczególności jeżeli przewiduje udzielenie pomocy publicznej niezgodnie z przepisami, albo jeżeli jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany. (domniemywa się, że jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań powstałych po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego).

5.5.  W praktyce, Sąd może odmówić zatwierdzenia układu np. gdy:

·      przekroczono próg wierzytelności spornych (15 % sumy wierzytelności) w PZU,

·      układ nie uzyskał wymaganej większości lub,

·      układ został przyjęty bez względu na podział na kategorie interesów nie czyni zadość interesom wierzycieli z grup głosujących przeciwko jego przyjęciu,

·      doszło do umorzenia wierzytelności ZUSu.

Postanowienie to jest na tyle obszerne, że zostanie mu poświęcony osobny wpis na blogu.

5.6.  Z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzenie układu:

·      nadzorca układu obejmuje funkcję nadzorcy wykonania układu z czym wiążą się m. in. jego obowiązki sprawozdawcze,

·      postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa (wcześniej były wyłącznie zawieszone),

·      tytuły wykonawcze lub egzekucyjne, obejmujące wierzytelności objęte układem, tracą wykonalność z mocy prawa,

·      układ nie narusza przy tym praw wynikających np. z hipoteki (tj. wpis wierzyciela w księdze wieczystej pozostaje do czasu wykonania układu).

5.7.  Jeśli Dłużnik wykona układ w całości, Sąd wyda postanowienie o wykonaniu układu, stanowiące podstawę do wykreślenia wpisów dotyczących układu w księgach wieczystych i rejestrach.

Po więcej informacji zapraszamy na naszego bloga oraz do kontaktu (w zakładce kontakt lub bezpośrednio z członkami zespoły w zakładce zespół). Postaramy się znaleźć pasujące do Twojego przedsiębiorstwa rozwiązanie z uwzględnieniem nie tylko korzyści rzeczonego rozwiązania, ale także bacząc na wynikające z tego zagrożenia.

‍